Beeldhouwen en boetseren | Gutsen
Wat is gutsen?
Gutsen zijn gereedschappen die veelal worden gebruikt in houtsnijwerk en in de kunst van het maken van houtsneden. Ze doen in eeste instantie denken aan vreemd gevormde houtbeitels. Een guts bestaat uit een handvat en een scherp stalen blad dat in verschillende vormen en maten kan komen. Gutsen worden al eeuwenlang gebruikt. Ze hebben een belangrijke rol gespeeld in de wereld van ambachtelijk houtbewerken en en met houtsnedes ook grafische kunst. Ook het werkwoord voor het gebruik wordt gutsen genoemd.
Er zijn verschillende soorten gutsen, elk met een specifiek doel
Vlakke gutsen
Deze vlakke gutsen hebben een plat blad. Ze worden gebruikt om overtollig hout weg te snijden en vlakke oppervlakken te creëren. Ze zijn ideaal voor het verwijderen van grote hoeveelheden materiaal. Ze lijken veel op een houtbeitel.
U-gutsen
Deze gutsen hebben een U-vormig blad. U-gutsen worden vaak gebruikt voor het uitsnijden van groeven en contouren in hout. Ze zijn zeer geschikt voor het maken van diepe sneden.
V-gutsen
V-gutsen hebben een V-vormig blad. Ze worden veelal gebruikt voor het maken van fijne lijnen en details in houtsneden. Ze zijn ideaal voor het toevoegen van textuur en schaduweffecten. We vinden de v-gutsen dan ook veelvuldig terug bij grafische kunstenaars voor het maken van houtsneden.
Beitelgutsen
Beitelgutsen hebben een rechthoekig blad en worden vaak gebruikt voor het weghalen van grote hoeveelheden hout. Ze lijken qua vorm ook op beitels en zijn geschikt voor grof werk.
Werken met een guts is handwerk
Gutsen worden traditioneel met de hand gebruikt. Het is meer snijden dan hakken. Vakmensen moeten bedreven zijn in het hanteren ervan om precieze en gedetailleerde houtsneden te kunnen maken. Het proces van het gutsen vereist daarmee veel geduld, precisie en een goed begrip van de eigenschappen van hout. Het kost best wat moeite om de nodige vaardigheid in dit op het eerste gezicht vrij eenvoudige werk te krijgen.
Gutsen in de beeldende kunst
In de wereld van de grafische kunst worden gutsen ook gebruikt voor het maken van houtsneden, een techniek waarbij het houten oppervlak wordt voorzien van inkt en daarna op papier wordt afgedrukt. Kunstenaars gebruiken gutsen om de afbeelding in het hout te snijden, voordat ze met dit inktproces kunnen starten. Houtsneden zijn een bijzondere kunstvorm die bekendstaat om zijn karakteristieke, vaak expressieve lijnen en texturen en gaat vele honderden jaren terug in de tijd.
Gutsen passen in een traditie
Hoewel moderne technologieën en digitale gereedschappen de wereld van kunst en ambacht hebben veranderd, blijven gutsen een waardevol instrument voor ambachtslieden en kunstenaars die de traditie van houtbewerking en houtsnijwerk willen voortzetten. De vaardigheid om met gutsen te werken, is een ambachtelijke kunstvorm op zichzelf en vraagt als gezegd veel ervaring om het echt goed te doen.
.
